به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست معرفی و بررسی کتاب «کلمه الحق» نوشته آیت الله ملامحمدجواد صافی گلپایگانی که اثری منظوم در خصوص تاریخچه دوره رضاخانی است در حسینیه هنر با ارائه حجت الاسلام اکبری شاهرودی و دکتر حامد حجتی برگزار شد.

در ابتدا، حجت الاسلام اکبری با بیان ابعاد شخصیتی آیت الله آخوند ملامحمد جواد صافی گفت: آن مرحوم و فرزندان مکرّمشان آیات عظام صافی گلپایگانی، علاوه بر اینکه در فقه، اصول، تفسیر، کلام و ... می‌درخشند، در زمینه خوشنویسی و ادبیات فارسی و شعر نیز ید طولایی داشتند.

مسئول موسسه اندیشه و تمدن شیعه ادامه داد: آن فقیه مجاهد دارای طبع شعر بالایی است که امام راحل و مقام معظم رهبری آن را بارها ستوده‌اند. کتاب کلمه الحق که تاریخ دقیق و معتبر پهلوی اول است به دستور امام راحل چاپ شده است و انصافاً در این عرصه بی‌نظیر است.

وی مبارزات سیاسی آن مرحوم را مثال‌زدنی دانست و بیان کرد: ایشان در مقابله با استعمار و جریان‌های ضد دینی، مراودات و مکاتبات زیادی با مثل آیت الله شیخ فضل الله نوری و شهید آیت الله مدرس داشتند و از ابتدای روزگار رضاخان، وی را مهره دشمنان اسلام می‌دانستند که با سرودن این مثنوی، تاریخ جنایات و خیانت‌های آنها را ثبت و ماندگار کرد که برای اطلاع همه نسل‌ها مفید است.

در ادامه این نشست، حامد حجتی گفت: کتاب کلمه الحق ویژگی های زیادی دارد که گاه با آثار دیگر مشترک و گاه نیز ویژگی مخصوص به خود را دارد؛ از نظر منظوم مانند یک دوبیتی است که در اذهان به خوبی جا می گیرد؛ برای بیان یک مسأله تاریخی و سرودن شعر اعتراض، وزنی انتخاب شده است که شاعر در آن ابتکار عمل داشته باشد و این روش در دیگر آثار اعتراضی نیز به کار گرفته شده است و این نکته از نقاط قوت مثنوی «کلمه الحق» است.

وی ادامه داد: اشعاری که به دنبال رساندن یک واقعیتی هستند از تخیل به دور بوده؛ از همین رو آیت الله ملامحمدجواد صافی گلپایگانی در این کتاب ردپای زیست خود را ارائه می کند و جذابیت این کتاب نیز همین است. در این کتاب شاعر برای رضاخان آرزوی مرگ می کند و سپس پس از دوسال مرگ پهلوی اول فرامی رسد و آیت الله محمدجواد صافی دو بیت دیگر نیز می افزاید اما تفاوتی بین دو شعر دیده نمی شود که اختلاف زمان دو شعر را نشان دهد زیرا در هر دو بیت، زیست شاعر حفظ شده است.

این پژوهشگر حوزه تاریخ و ادبیات افزود: این دست مثنوی ها شاعر را مجبور می کند که زبان نسبت به زمانه خود کهنه باشد اما آیت الله صافی با پرهیز از کهنه نویسی با یک زبان شیرین، شعر خود را ارائه می دهد؛ بعد از خواندن دو صفحه از کتاب متوجه خواهیم شد که آیت الله محمدجواد صافی دارای فکر ضد ظلم بوده که بدون مسامحه حرف خود را بیان می کند.

وی با اشاره به تاریخ سرودن کتاب در سال ۱۳۲۰ و طبع کتاب در سال ۱۳۵۹ اظهار داشت: فضای قصه بر مثنوی کتاب «کلمه الحق» حاکم است و می توان قصه آن را در قالبی شبیه پرده خوانی عرضه کرد؛ این شاعر نسبت به حوادث زمانه نظر دارد و در خصوص قضایای جامعه دردمندانه حرف خود را بازگو می‌کند و در خصوص مثل کشف حجاب و ظلم بر شهید مدرس و دیگر مسائل مهم می‌سراید.

حجتی عنوان داشت: یکی از مسائلی که در خصوص آن کم کاری شده است شعر اعتراض است و به نظر من باید برای آن کنگره ای تشکیل بشود؛ شعر اعتراضی درون گفتمانی انقلاب اسلامی می تواند خیلی تأثیرگذار باشد و افرادی مانند علیرضا قزوه، محمدحسین جعفریان، قیصر امین پور و حسن حسینی اشعار خوبی سرودند؛ پرداختن به شعر اعتراض می تواند راهگشا باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: ویژگی های اختصاصی کتاب مثنوی «کلمه الحق» عدالت خواهی و مکتبی بودن شاعر است که توانسته به صراحت به موضوع روشن گری و عدالت خواهی ورود پیدا کند؛ این کتاب می تواند به عنوان آموزش شعر مکتبی بسیار تأثیر گذار باشد.

وی اظهار داشت: مقدمه این کتاب که توسط آیت الله العظمی حاج آقا علی صافی نوشته شده یک جستار است که نویسنده خارج از قاعده مقاله نویسی اطلاعات مهم خود را نوشته است و مقدمه ای ارزشمند را شکل داده است؛ مقدمه نیز قابلیت دارد مروری سریع به وضعیت رضاخان داشته باشد.

حجتی در پایان با تاکید بر اینکه حوزه باید این تراث را قدردانی کند افزود: کتاب کلمه الحق قابلیت آن را دارد که موضوع چند رساله دکتری یا ارشد شود و از جنبه‌های مختلف تاریخی و ادبی آن را واکاوی و تبیین کنند.